پادکست

https://uploadb.me/direct/rz69sjxibzoz/پادکست شهر تاریخی سلطانیه .mp4.html

به گواه نوشتارهای تاریخی، شهر تاریخی سلطانیه که در ۳۷ کیلومتری شهر زنجان واقع شده، نخستین‌بار در دورۀ ایلخانان ساخته شده ‌است؛ اگرچه نام شهر کنونی آن اریباد بوده و پیشینه‌ی آن به گواه کاوش‌های باستان‌شناسی به هفت هزار سال می‌رسد.

شهر سلطانیه، در سده‌ی هشتم پیش از میلاد، محل زندگی قوم ساکاراتی بوده و شاهان ماد آن را اریباد و ارساس می نامیدند، اما از آن تاریخ تا دوره مغول هیچ خبری از سلطانیه در تاریخ ایران نیست.

ایلخانان مغول پس از چیرگی بر ایران و گزیدن تبریز به عنوان پایتخت، دشت وسیع و سرسبز سلطانیۀ کنونی را برای شکار و گذران ییلاق برگزیده‌اند. بدین‌ترتیب این محل قنقوراولانگ یعنی شکارگاه شاهین نامیده می‌شد. ولی از هنگامی که ارغون چهارمین ایلخان مغول بر تخت نشست، تصمیم گرفت در این محل شهری بسازد؛ بنابراین دستور داد قلعه‌ای با درازای باروی دوازده هزارگام از سنگ تراشیده بسازند. پس از درگذشتش به سال ۶۱۹ جنازه وی در همین شهر نیمه‌تمام به خاک سپرده شد و پسر وی غازان‌خان کوشش دیگری برای به پایان رساندن و آبادانی این شهر انجام نداد و در عوض به ساخت شنب‌غازان در نزدیکی تبریز پرداخت.

اوج شکوفایی این شهر در زمان اولجایتو است. وی از سال ۷۰۲ق کار ساخت شهر را از سرگرفت و برای انجام این کار بسیاری از هنرمندان، صنعت‌گران و بازرگانان را باین شهر کوچاند و این محل از این پس سلطانیه – محل شاه‌نشین – نامیده‌ شد.

گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه در سال ۷۰۳ هجری قمری به دستور الجایتو (سلطان محمد خدابنده) ساخته شد. کار طراحی این گنبد هشت ضلعی نیز بر عهده فضل‌الله همدانی وزیر ایلخانیان بود. در بازه‌ی زمانی ده ساله توسط معماری به نام سید علی شاه به همراه سه هزار کارگر برپا می‌گردد. بعد از اتمام ساخت کار تزیین بنا آغاز شده و این کار نیز سه سال زمان می‌بَرد.

گنبد سلطانیه آرامگاه اُلجایتو یا همان سلطان محمد خدابنده، هشتمین پادشاه ایلخانی است که بین سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ میلادی به دستورش در شهر سلطانیه (پایتخت ایلخانیان) ساخته شد و از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی به‌شمار می‌رود. گنبد این بنا سومین گنبد بزرگ جهان بعد از گنبد کلیسای سانتا ماریا دل فیوره، و گنبد مسجد ایاصوفیه است که در دوره‌ی فرمانروایی ایلخانیان ساخته شده است.

 آرامگاه چلبی اوغلی

بقعه چلبی اوغلی در 500 متری جنوب غربی سلطانیه، بر سر راه سلطانیه – خدابنده، قرار گرفته و برخی باستان شناسان و محققان این مجموعه را به سلطان چلبی اوغلو از عارفان هوادار مولانا منسوب نموده و تاریخ ساخت آن را سال ۷۲۸ هجری قمری بیان نموده‌اند.

چلپی اوغلی بر اثر بیماری در سال ۷۱۶ (هـ. ق) درگذشت.

این مجموعه از دو بخش خانقاه و مقبره تشکیل شده ‌است. خانقاه شامل صحن مرکزی بوده و در اضلاع غربی و شرقی آن حجرات قرار گرفته‌اند. پلان معماری این مجموعه با الهام گرفتن از عقاید و مراتب صوفیه طراحی و هر یک از فضاها با عملکردی خاص، اجرا شده‌ است.

این بنا با نام مقبره چلپی اوغلی در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارۀ ثبت ۱۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

معبد اژدها

معبد داش‌کسن یا معبد اژدها بنایی صخره‌ای است که در حاشیۀ روستای ویر در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تاریخی سلطانیه در استان زنجان جای دارد و در پیوند با دوره‌ی ایلخانیان است. در این بنا دو نقش برجستۀ اژدها و چند مهراب اسلامی در دو سوی آن و به قرینه یکدیگر حجاری شده ‌است. این نقش‌برجسته‌ها از معدود نقوش اژدها در ایران هستند و تأثیر فرهنگ شرق دور (مغولستان و چین) را در عصر ایلخانان نشان می‌دهند. برخی پیشینه‌ی این نیایشگاه را به پیش از اسلام رسانده‌اند و معتقدند که در زمان ایلخانان نقوشی از جمله اژدها بر آن افزوده شده ‌است.

شکل‌گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه، با پشتکار اولجای خاتون (خواهر سلطان محمد خدابنده) آغاز شد، اگرچه به پایان نرسید. آثار به جای مانده در محل این احتمال را قوت می‌بخشد که ایلخان مغول ارغون پیش از گرایش به دین اسلام، اقدام به ساخت این معبد نموده‌ باشد.